Τα τελευταία 4-5 χρόνια ζούμε τον θάνατο του βιβλίου. Όταν βγήκε το kindle μας είπαν “το βιβλίο πεθαίνει”. Φτάσαμε 2016 και το βιβλίο παρά την κρίση, συνεχίζει να πάει καλύτερα στην έντυπη μορφή του. Γιατί;
Η αλήθεια είναι πως οι πωλήσεις ψηφιακών βιβλίων και ηχητικών ανεβαίνουν κάθε χρόνο. Aλλά, αλήθεια είναι και ότι οι πωλήσεις του έντυπου βιβλίου δεν πέσανε όσο πολλοί περιμέναν.
Ποιος μπορεί να πει με σιγουριά ότι το βιβλίο θα πάψει κάποια στιγμή να υπάρχει σε έντυπη μορφή; Κανείς.
Όσο και αν η ψηφιακή εποχή μας σπρώχνει, το θαυμαστό δημιούργημα του Γουτεμβέργιου συγκινεί ακόμα. Και δεν είναι το ζήτημα της νοσταλγίας ή της τεχνοφοβίας. Αν και μερικές φορές είναι και αυτό.
ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ
Ο πρώτος παράγοντας που το βιβλίο δεν πεθαίνει, αφορά την κυριότητα που προσφέρει το έντυπο μέσο. Η τέχνη και η γνώση εκτός από πνευματικό είναι και υλικό αγαθό. Ο ιδιοκτήτης του βιβλίου το πιάνει στα χέρια του, το τοποθετεί στην βιβλιοθήκη, βάζει τον συγγραφέα να το υπογράψει, το κρατάει στα χέρια του, το τσακίζει και γράφει σημειώσεις πάνω του. Όλο αυτό μεταφράζεται σε ολοκληρωτική ιδιοκτησία στα χέρια του αναγνώστη. Αυτό δεν μπορούμε να το συναντήσουμε στο ηλεκτρονικό βιβλίο ή στο ηχητικό.
Οι βιβλιόφιλοι θα καταλάβουν περισσότερο τι εννοώ. Ρωτήστε έναν φίλο/φίλη σας βιβλιοφάγο, ποιο είναι το αγαπημένο βιβλίο που έχει στην κατοχή του. Μετά ρωτήστε τον αν θα άντεχε να το ανταλλάξει για με ένα αρχείο 50Mb που θα μπορεί να το ανοίξει όπου και αν είναι. Δεν υπάρχει σύγκριση σε αυτό. Οπότε πιστεύω (ή προφητεύω;) ότι στο χώρο του έντυπου βιβλίου θα συνεχίσει να υπάρχει πάντα αυτό το κοινό τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια. Και αυτό γιατί πραγματικά είναι δύσκολο να καταλάβω ακόμα την σχέση της νέας γενιάς αναγνωστών με το ψηφιακό βιβλίο.
ΚΟΣΤΟΣ
Ένας δεύτερος παράγοντας όμως είναι και το κόστος που δεν λειτουργεί ενισχυτικά στην προώθηση του ηλεκτρονικού. Ακόμα και σήμερα οι τιμές του ψηφιακού βιβλίου συνήθως δεν πέφτουν κάτω από το 20% της τιμής του έντυπου. Οι τιμές στα ebook είναι συνήθως 1-4ευρώ χαμηλότερες από τις τιμές των ένυπων. Παράλληλα οι Εκδοτικοί Οίκοι για να αμυνθούνε τα σύγχρονα μέσα (βλ. Amazon) κρατάνε πολλές φορές επίτηδες ψηλά τις τιμές των ebook.
Meanwhile στην Ελλάδα ο φόρος στα ψηφιακά βιβλία είναι 23% έναντι 6% του έντυπου.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑΣ
Η πειρατεία σε όλα τα μέσα έχει λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης κάποιου μέσου. Τα ψηφιακά αρχεία είτε mp3 είτε mp4 ανάγκασαν την αγορά να συμβιβαστεί και έχουμε λύσεις όπως το Spotify και το Netflix.
Στα βιβλία δεν έγινε αυτό και τόσο. Το κοινό είναι μικρότερο, τόσο των αναγνωστών ebook, όσο και της πειρατείας τους. Ο φόβος των εκδοτών και των συγγραφέων ήταν και ίσως είναι μην πάθουν ότι πάθανε οι δισκογραφικές και οι καλλιτέχνες πριν λίγα χρόνια από τα Mp3 Players και τα iPod.
ΟΤΑΝ ΤΟ ΕΝΤΥΠΟ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΑΞΙΑ
Ασχέτως τον τρόπο, το σίγουρο είναι πως περνάμε σε μια δεύτερη φάση αργά-αργά. Οι Μαρκετινίστες θεωρούν το έντυπο μέσο πλέον ως value. Σε ένα κόσμο γεμάτο ψηφιακά αρχεία, web sites και οθόνες, η εκτύπωση έχει αξία. Όπως value πλέον έχει η αγορά των LP. Που ποιος το περίμενε πριν 10 χρόνια ότι οι πωλήσεις LP θα ρίχνουν τις πωλήσεις του CD.
Η αγορά θα φροντίσει και γιαυτό.